فضا نگهدار دندان چیست و چگونه کار میکند؟

امروزه در دندانپزشکی کودکان برای حفظ مکان رویش دندان های دائمی  از فضا نگهدارنده ها استفاده می کنند . زمانی که کودک یکی از دندان های شیری خود را از دست می دهد ، دندان های شیری مجاور شروع به حرکت آهسته به سمت ناحیه بی دندان می کنند و به همین علت دندان دائمی در هنگام رشد ، به صورت نامرتب در می آیند. به همین دلیل باعث نامرتبی دندان ها می شود و ممکن است سبب هزینه ها سنگین تری برای ارتودنسی در آینده شوند .به همین دلیل دکتر به برای کودک استفاده از فضا نگهدار را پیشنهاد می کند .

فضا نگهدار چگونه کار میکند؟

فضانگهدار از یک یا دو روکش و یا حلقه استیل ضد زنگ تشکیل شده است. آن دور دندانهای اطرافِ فضای خالی، قرار میگیرد و میله مربعی شکلی به آن متصل است که فضای خالی را احاطه میکند و نمیگذارد دندانهای اطراف به سمت آن حرکت کنند. این سیم نیرویی به دندان جلویی (یا عقبی) وارد میکند که نمیگذارد به عقب (یا جلو) حرکت کند.

دلایل استفاده از فضانگهدارنده های دندان های شیری در کودکان

دندان های شیری بنا بر دلایل مختلفی از دست می روند  که نیاز به فضا نگهدار را در کودکان افزایش می دهد .  از جمله این دلایل  موارد زیر است :

گاهی به دلیل پوسیدگی دندان های شیری، دندانپزشک اطفال مجبور به کشیدن دندان شیری می شود .

 وارد شده ضربه به دندان که می تواند  سبب از دست رفتن دندان شیری در کودک شود .

وجود برخی از بیماری های خونی  و اختلالت متابولیسمی در کودک که می تواند دلیلی بر  زود افتادن دندان های شیری در کودک شود .

فضا نگهدارنده دندان در کودکان  می تواند با نگهداری  فضا های خالی  ،رویش دندان های دائمی را در مکان های خود تضمین کند

انواع فضا نگهدار دندان

انواع متعددی از فضانگهدارها وجود دارد؛ از انواع بسیار ساده تا آنهایی که دارای سیم‌ها و بندهای متعدد هستند. فضا نگهدارها ممکن است به اشکال متفاوت ساخته شوند و در بخش‌های مختلفی از دهان به کار روند. برخی از فضانگهدارها حتی دارای بخش‌هایی هستند که به بافت‌ها امتداد می‌یابند.

فضا نگهدارهای دندانی به 4 دسته تقسیم می‌شوند:

متحرک: بدین معنا که این ابزار قابلیت تحرک و خارج کردن دارد.

ثابت: به یک یا چندان ثابت شده است (در جای خود نگه داشته می‌شود) و تا زمانی که توسط دندانپزشک خارج نشود، در جای خود باقی می‌ماند. ثابت سازی این ابزار اغلب از طریق چسباندن فضا نگهدار در جای خود انجام می‌شود. فضا نگهدارهای ثابت می‌تواند یک جانبه یا دو جانبه باشند.

دوجانبه: فضای موجود در دو طرف دهان را حفظ می‌کند.

یک جانبه: فضا را تنها در یک طرف دهان حفظ می‌کند. این فرایند دندانی می‌تواند بر روی فضا نگهدارهای ثابت و یک جانبه انجام شود.

برخی فضا نگهدارها می‌توانند در قوس فک بالایی یا پایینی نیز قرار گیرند. در نتیجه شما می‌توانید یک نوع متحرک دو جانبه یا یک نوع ثابت یک جانبه برای سمت راست دهان داشته باشید. انواع متعددی از این فرم‌های اساسی فضا نگهدار وجود دارد. برای مثال، برخی از آنها برای دندان‌های جلویی از دست رفته ساخته می‌شوند و برخی دیگر برای حفظ فضای لازم برای دندان‌های پشتی رشد نیافته استفاده می‌شوند.

نحوه مراقبت

همانند دیگر ابزارهای ارتودنسی از فضانگهدار هم باید مراقبت های ویژه ایی انجام داد تا بتواند هدف خود را به درستی انجام دهد. نکات زیر مهم ترین کار هایی است که باید در حفظ فضا نگهدار انجام داد:

از خوردن هرگونه شیرینی جات چسبنده و آدامس، مواد غذایی ترد و سفت خودداری کنید، حدالامکان در روز های اولیه از غذا های نرم استفاده کنید.

استفاده از مواد غذایی ترد و سفت و چسبنده سبب شل شدن بند دندان، خم شدن سیم راهنمای دستگاه شود که در نهایت موجب شکستن دستگاه و آسیب رسیدن به دندان می شود.

هرگز سیم راهنمای دستگاه را با دست و زبان نکشید زیرا سبب خم شدن سیم می شود که عملکرد دستگاه را به خطر می اندازد.

عدم فشار یا تکان دادن فضا نگهدار توسط انگشت و زبان.

رعایت بهداشت فضانگهدار با مسواک زدن.

مراجعات منظم به پزشک برای بررسی فضانگدار و تنظیم مجدد آن درصورت نیاز.

بروز هرگونه مشکلاتی مانند لق شدن و خارج شدن دستگاه، شکسته شدن و خم شدن سیم و جداشدن از بند یا دندان، تکان خوردن بیش از حد دستگاه باید سریعا به پزشک مراجعه کنید. اگر زبان، دندان یا لثه بیمار به طور ناگهانی شروع به دردگرفتن یا حساس شدن کند جزو موارد اورژانسی به حساب می آید که باید سریعا رسیدگی شود.